Tematy na część ustną egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014

 

LITERATURA

 

1. Wątki, motywy ludowe w literaturze polskiej. Scharakteryzuj ich funkcje w wybranych utworach różnych epok.

2. Etos rycerski, sarmacki i żołnierski w literaturze. Porównaj, odwołując się do wybranych utworów z różnych epok.

3. Zaprezentuj i porównaj różne koncepcje szczęścia w wybranych utworach literackich.

4. Miłość niespełniona w literaturze polskiej i obcej. Omów zagadnienie na podstawie utworów z różnych epok.

5. Człowiek wobec konfliktu wartości. Omów tragizm jego sytuacji na podstawie utworów literackich z różnych epok.

6. Odwołując się do utworów z wybranych epok, uzasadnij, że są onezwierciadłem czasu, w którym powstały.

7. Etos pracy w literaturze polskiej. Omów na podstawie wybranych utworów.

8. Wewnętrzna przemiana bohatera literackiego. Omów jej istotę oraz funkcję, odwołując się do wybranych utworów.

9. Tytuł, motto, ostatnia scena jako klucze do interpretacji dzieła. Omów na wybranych przykładach.

10. Mitotwórcza rola literatury. Omów zjawisko w oparciu o wybrane przykłady.

11. Poeci i pisarze wobec historii. Na podstawie utworów literackich różnych epok omów jak literatura sytuuje się względem wydarzeń historycznych.

12. Świat w krzywym zwierciadle. Omów temat na wybranych przykładach literatury różnych epok.

13. Odwołując się do wybranych epok literackich, przedstaw konflikty rodzinne i ich wpływ na życie bohaterów.

14. Ars poetica- wiersze programowe wybranych poetów z różnych epok literackich a realizacja prezentowanego w nich programu.

15. Rola bajki w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.

16. Analizując wybrane utwory liryczne, scharakteryzuj różne sposoby rozrachunku poety z własną przeszłością.

17. Odwołując się do wybranych przykładów literackich, przedstaw sposoby kreowania bohatera w literaturze fantastycznej.

18. Dokument i parabola jako dwa sposoby mówienia o rzeczywistości. Omów temat wykorzystując wybrane teksty.

19. Jednostka wobec zbiorowości w ujęciu twórców wybranych epok. Rozważ problem na wybranych przykładach.

20. Odwzorowywanie świata, prowokacja, eksperyment artystyczny. Przedstaw na przykładach literackich.

21. Analizując wybrane przykłady reportaży literackich, zbadaj relacje między autorem a bohaterem. Sformułuj wnioski na temat dostrzeżonych prawidłowości.

22. Sposoby mówienia o miłości w wybranych utworach literackich. Zaprezentuj na wybranych przykładach.

23. Maska i przenośnia w literaturze. Przeanalizuj sposoby komunikacji pisarza z czytelnikiem w literaturze różnych epok.

24. Twórczość literacka jako dokument swoich czasów. Przedstaw temat, odwołując się do autorów różnych epok.

25. Tradycja i awangarda jako tendencje kształtujące literaturę. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych utworów.

26. Wyznanie, dziennik, autobiografia jako specyficzna forma rozmowy z czytelnikiem. Zanalizuj problem, odwołując się do wybranych przykładów literackich.

27. Poezja prawdy i heroizmu etycznego. Przedstaw problem, nawiązując do twórczości poetów współczesnych.

28. Utopie i antyutopie w literaturze. Przedstaw problem, odwołując się do utworów literatury polskiej i obcej.

29. Uczyć, wychowywać, dawać świadectwo prawdzie. Na podstawie wybranych utworów scharakteryzuj rolę i zadania pisarza w różnych epokach literackich.

30. Dialog twórców literackich z filozofami. Przedstaw problem na wybranych przykładach twórczości literackiej dawnej i współczesnej.

31. Rozrachunek bohatera literackiego z własnym życiem. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów.

32. Znaczenie retrospekcji w życiu bohatera literackiego. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych dzieł.

33. Motyw sobowtóra w literaturze. Zanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach literackich.

34. Literackie kreacje zdobywców i odkrywców. Omów temat na wybranych przykładach.

35. Pisarz wychowawcą społeczeństwa. Odwołaj się do wybranych utworów, omów dydaktyczne i moralizatorskie funkcje literatury.

36. Artysta- wieszcz, cygan, obserwator. Scharakteryzuj różne ujęcia tych kreacji na podstawie wybranych utworów.

37. Sceptycy i entuzjaści. Scharakteryzuj różne kreacje bohaterów literackich na wybranych przykładach utworów różnych epok.

38. Autor i jego publiczność. Omów różne relacje między twórcą i jego czytelnikami, odwołując się do wybranych utworów.

39. Poezja jako narzędzie walki z systemem totalitarnym. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych utworów powstałych po II wojnie światowej.

40. Literackie interpretacje motywów antycznych. Scharakteryzuj sposoby i cele tego literackiego zjawiska, odwołując się do wybranych przykładów.

41. Życie w społeczeństwie - przekleństwo czy wygoda? Zanalizuj problem, odwołując się do postawy wybranych bohaterów literackich.

42. Biografia jako klucz interpretacyjny. Na podstawie wybranych przykładów omów związki między życiem artysty a jego twórczością.

43. Różne sposoby kreacji outsidera we współczesnej literaturze. Omów na przykładzie wybranych przykładów.

44. Polskie mity narodowe i polemika z nimi. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich.

45. Odwołując się do wybranych przykładów literackich, przedstaw nawiązania do twórczości Jana Kochanowskiego.

46. Ludowość i ludomania. Omów różne sposoby nawiązania do folkloru i życia ludu w twórczości literackiej.

47. Uczyć i bawić. Omów dwie funkcje literatury, odwołując się do wybranych utworów.

48. Literatura o tolerancji. Rozważ zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów.

49. Rola poety i poezji w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.

50. Różne ujęcia motywu przebaczenia w literaturze. Omów na wybranych przykładach.

51. Dedal i Ikar jako symbole określonych postaw. Przedstaw kreacje bohaterów będące ilustracją tych postaw.

52. Sylwetki Żydów i sposoby ich kreowania w literaturze XIX i XX wieku. Omów na wybranych przykładach.

53. Wizje młodości, jej doświadczeń i dążeń w literaturze pięknej. Przedstaw na podstawie wybranych przykładów.

54. Scharakteryzuj obraz Sarmatów w literaturze polskiej różnych epok.

55. Fantastyka i realizm jako dwa sposoby widzenia świata. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów literackich..

56. Różne postawy Polaków wobec najazdów, najeźdźców i okupantów. Omów temat analizując wybrane utwory różnych epok.

57. Omów funkcjonowanie literatury ,,ku pokrzepieniu serc”, odwołując się do wybranych tekstów różnych epok.

58. Przedstaw „światy nieludzkie” w literaturze XX wieku i określ ich funkcje, odwołując się do wybranych utworów.

59. Poezja współczesna o świecie, w którym żyjemy. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów.

60. Artysta jako bohater literacki. Porównaj kreacje artystów w wybranych utworach różnych epok.

61. Analizując wybrane przykłady, przedstaw przewroty społeczne i rewolucje jako temat literatury różnych epok.

62. System wartości człowieka współczesnego zaprezentowany w wybranych tekstach literackich. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów.

63. Filozofia optymizmu w literaturze od starożytności do czasów współczesnych. Przedstaw sposoby wyrażania tego światopoglądu w wybranych utworach literackich.

64. Relatywizm i rygoryzm moralny w życiu bohaterów literackich. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.

65. Bohater literacki wobec wolności i konieczności wyboru. Zanalizuj postawy wybranych postaci literackich.

66. Przedstaw różne postawy człowieka wobec grozy i absurdu czasów współczesnych. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów.

67. Mity i legendy jako źródło inspiracji dla twórców literatury fantasy. Omów zagadnienie , odwołując się do wybranych utworów.

68. Różne sposoby kreowania rodziny w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów.

69. Różne oblicza władcy. Przedstaw sposoby funkcjonowania tego motywu w literaturze.

70. Od „Antygony” do „Tanga”. Omów na wybranych przykładach ewolucje dramatu.

71. Motyw cierpienia w literaturze. Omów zagadnienie w oparciu o wybrane przykłady.

72. Wierność ideałom i kompromis w życiu bohaterów literackich. Omów na wybranych przykładach.

73. Literackie portrety dziecka w wybranych utworach różnych epok. Zanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach.

74. Poezja współczesna jako wyraz niepokojów, problemów i dążeń człowieka XX wieku. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.

75. Gniazda ojczyste - np. Czarnolas, Soplicowo, Nawłoć. Przedstaw sposoby funkcjonowania motywu małych ojczyzn w literaturze, odwołując się do wybranych utworów literackich.

76. Różne kreacje bohatera zbiorowego w literaturze polskiej i obcej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.

77. Człowiek sukcesu i bohater przegrany. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów.

78. Różne wizerunki kobiet w literaturze polskiej i obcej. Scharakteryzuj je, odwołując się do wybranych utworów.

79. Literatura jako diagnoza społeczeństwa. Odwołując się do utworów z różnych epok, wykaż, że są one obrazem rzeczywistości, w której powstawały.

80. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Przedstaw sylwetki bohaterów w utworach różnych epok.

81. Miłość jako siła budująca lub niszcząca życie bohaterów literackich. Omów problem w odniesieniu do literatury wybranych epok literackich.

82. II wojna światowa w literaturze. Omów temat w odwołaniu do przykładów z literatury i poezji współczesnej.

83. Postawa prometejska i jej funkcja w utworach literackich. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.

84. Motyw winy i odkupienia w literaturze. Przedstaw różnorodne ujęcia, odwołując się do wybranych przykładów.

85.  Bohater w poszukiwaniu swego miejsca w społeczeństwie. Omów
    problem, odwołując się do wybranych przykładów.

86. Obraz wsi polskiej w literaturze. Przedstaw sposoby kreowania obrazów wsi,odwołując się do wybranych utworów różnych epok.

87. Zbrodnia i zbrodniarze w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.

88. Odwołując się do wybranych dzieł literackich, pokaż różnorodność funkcjonowania motywu Arkadii w literaturze.

89. Porównaj sposoby obrazowania miasta w literaturze wybranych epok.

90. Literackie portrety zakochanych. Przedstaw sposoby ich kreowania   w wybranych utworach na tle konwencji epoki lub nurtu  literackiego.

 

ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI

 

1. Malarstwo, rzeźba i architektura jako inspiracje dla literatury. Omów temat, analizując celowo dobrane utwory.

2. Symboliczne znaczenie barw w utworze literackim i dziele malarskim. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury.

3. Motyw lotu w kulturze. Przedstaw różne ujęcia tego motywu na podstawie wybranych dzieł literackich i malarskich.

4. Literackie i fotograficzne świadectwa czasu wojny. Porównaj wartości poznawcze interpretowanych przykładów literatury faktu zdjęć reportażowych.

5. Zanalizuj i porównaj różne oblicza rewolucji w literaturze i innych sztukach (malarstwie, filmie)

6. Metody budowania nastroju w literaturze i przedstawieniu teatralnym (analiza wybranego dzieła literackiego i jego realizacji scenicznej).

7. Rola karykatury w literaturze i malarstwie. Porównaj wybrane teksty kultury.

8. Motyw wiosny i sposoby jego ujmowania w literaturze i sztuce. Omów, odnosząc się do wybranych dzieł.

9. Rozrachunek z historią najnowszą w dziełach polskiej szkoły filmowej inspirowanej literaturą. Omów problem na podstawie ekranizacji wybranego utworu prozatorskiego.

10. Symbolika stroju. Omów zagadnienie na wybranych dziełach literackich, malarskich lub/i filmowych.

11. Młodość i starość jako temat literacki i malarski. Omów różne ujęcia motywu w dziełach różnych epok.

12. Wizerunki śmierci. Omów zagadnienie na wybranych przykładach tekstów kultury różnych epok.

13. Różne sposoby kreowania postaci historycznych (mitologicznych, biblijnych) w literaturze, malarstwie i filmie. Dokonaj analizy porównawczej dzieł.

14. Różne sposoby prezentowania chłopa w literaturze i sztuce. Prześledź zmiany w sposobie prezentacji, odwołując się do wybranych przykładów.

15. „Małe ojczyzny” w literaturze i sztuce. Zanalizuj wybrane dzieła.

16. Motyw syna marnotrawnego. Omów jego funkcjonowanie, odwołując się do wybranych dzieł sztuki i literatury.

17. Język teatru i literatury. Porównaj wybrane dzieła literackie i ich adaptacje teatralne.

18. Realizm i symbolizm w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.

19. Świat prowincji w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł.

20. Kanon piękna w wybranych dziełach literackich i malarskich. Zanalizuj wybrane przykłady.

21. Motyw pielgrzyma w literaturze i sztuce. Przedstaw temat na wybranych przykładach.

22. Fascynacja urbanizacją w literaturze i sztuce. Zanalizuj różne jej przejawy w wybranych dziełach.

23. Obrazy żywiołów i ich funkcje. Przedstaw na wybranych przykładach literatury i sztuki.

24. Funkcje eksperymentu artystycznego w literaturze i sztuce XX wieku. Omów na wybranych przykładach.

25. Egzotyczne krainy i przygody tematem literatury i sztuki. Omów temat na przykładzie wybranych utworów

26. Motywy roślinne i zwierzęce w literaturze i sztuce. Zanalizuj ich znaczenie na przykładzie wybranych utworów.

27. Literacka awangarda XX wieku i jej związki z malarstwem, teatrem i filmem. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów.

28. Kostium historyczny i jego funkcje w literaturze i sztuce. Przedstaw sposoby i cele jego wykorzystania w wybranych utworach.

29. Motyw tańca w literaturze i sztuce. Omów jego funkcjonowanie na wybranych przykładach tekstów kultury.

30. Funkcjonowanie motywu spotkania w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach.

31. Idealizacja historii w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, odwołaj się do wybranych przykładów.

32. Motyw Bożego Narodzenia. Omów jego funkcjonowanie w literaturze i sztuce różnych epok.

33. Parodia jako sposób wyrazu. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów literackich i filmowych.

34. Motyw dance macabre w literaturze i sztuce. Przedstaw jego funkcje, odwołując się do wybranych przykładów.

35. Motywy sportowe w tekstach kultury. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych dzieł literatury i innych sztuk.

36. Przyroda ojczysta jako temat i źródło inspiracji artystycznych. Omów różne sposoby przedstawiania zagadnienia, odwołując się do wybranych utworów.

37. Różnorodne ujęcia motywu pożegnania w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach.

38. Impresjoniści – malarze i poeci. W wybranych dziełach malarskich z okresumodernizmu wskaż i omów związki z poezją.

39. Problem adaptacji filmowych wielkich dzieł literatury polskiej. Porównaj trzywybrane teksty literackie z ich ekranizacjami. Sformułuj własną opinię,odwołując się do opinii krytyków.

40. Artystyczne ujęcie macierzyństwa w literaturze i sztuce. Omów, odwołującsię do wybranych tekstów kultury.

41. Bunt artysty odzwierciedlony w twórczości. Przedstaw temat w oparciu o wybrane przykłady z literatury, filmu i muzyki.

42. Motyw powstania styczniowego i jego funkcje w literaturze i malarstwie drugiej połowy XIX wieku. Omów na podstawie wybranych przykładów.
    
    

JĘZYK

1. Kultura języka w Internecie. Scharakteryzuj język użytkowników Internetu na podstawie samodzielnie zebranego materiału.

2. Stylizacja językowa - jej rodzaje i funkcje w utworze literackim. Omów na wybranych przykładach.

3. Funkcje znaków przestankowych w budowaniu przesłania dzieła literackiego. Omów je na podstawie analizy wybranych utworów liryki współczesnej.

4. Twórcze wykorzystania stylów funkcjonalnych (np. urzędowego, potocznego) w poezji. Omów problem na wybranych przykładach.

5. Analiza językowa i kulturowa przysłów polskich. Przedstaw temat, wykorzystując wybrane przykłady.

6. Zapożyczenia językowe. Omów zagadnienie i oceń zasadność zapożyczeń w języku polskim.

7. Przedstaw różne koncepcje funkcji tekstów językowych. Porównaj i wskaż różnice.

8. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok.

9. Język jako źródło wiedzy o życiu minionych pokoleń. Przedstaw zagadnienie, analizując warstwę językową wybranych utworów pamiętnikarskich z określonej epoki (na przykład baroku).

10. Etykieta językowa różnych czasów i środowisk. Zanalizuj wybrane przykłady tekstów.

11. Zanalizuj zjawisko mody językowej na podstawie przykładów ze współczesnej polszczyzny.

12. Różne sposoby realizowania gry słów. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych fraszek i aforyzmów.

13. Na podstawie wybranych przykładów omów stylistykę listów z różnych epok.

14. Wieloznaczność wyrazów i jej konsekwencje dla procesu komunikacji. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady tekstów kabaretowych.

15. Przedstaw charakterystyczne cechy języka internautów, analizując przykłady wypowiedzi z wybranych list dyskusyjnych.

16. Och! Ach! Czyli o tym, jak wyrazić wyjątkowo silne emocje. Rozważ zagadnienie, odwołując się do wiadomości ze składni i leksyki

17. Na przykładach wybranych przemówień dawnych i współczesnych dokonaj analizy porównawczej zastosowanych w nich środków perswazji.

18. Scharakteryzuj cechy stylu publicystycznego, odwołując się do wybranych tekstów prasowych.

19. Stylizacja biblijna i jej funkcje w literaturze różnych epok. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów.

20. Neologizmy i ich funkcje w twórczości różnych autorów. Omów zjawisko, odwołującsię do wybranych przykładów

21. Nazwiska znaczące w literaturze. Odwołując się do wybranych przykładów z literatury polskiej i / obcej, określ zasadność ich użycia i nazwij funkcję jaka pełnią.

22. Omów sztukę przemawiania na przykładzie wybranych teksów literackich.

23. Język bohatera jako element charakterystyki postaci. Omów na wybranych przykładach.

24. Omów funkcję zdrobnień w wybranych utworach literackich, w języku zawodowym i potocznym.

25. Język potoczny jako tworzywo literackie w wybranej powieści współczesnej i dramacie. Omów efekty wykorzystania dla celów artystycznych tej odmiany języka.

26. Omów sposoby funkcjonowania słownictwa sportowego w polszczyźnie potocznej.

27. Dokonując analizy języka informatyków, ocen zasadność występowania w nim anglicyzmów.